1. Giới thiệu về máy đo phóng xạ

Máy đo phóng xạ là một thiết bị cần thiết giúp giám sát và đo đạc mức độ phóng xạ trong môi trường, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an toàn. Trong các ngành như y tế, công nghiệp, và nghiên cứu khoa học, máy đo phóng xạ đóng vai trò vô cùng quan trọng để tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và theo dõi mức độ bức xạ mà con người có thể tiếp xúc. Những thiết bị này đặc biệt hữu ích tại các khu vực có nguy cơ phóng xạ cao, như các nhà máy công nghiệp, nơi phóng xạ có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe nếu không được kiểm soát đúng mức.

Ngày nay, thị trường cung cấp nhiều loại máy đo phóng xạ từ các thương hiệu uy tín như iMall, Fluke, Hitachi, Huatec, Medcom, Velp và Tenmars, mang đến cho người dùng nhiều sự lựa chọn từ các thiết bị cơ bản đến cao cấp, phù hợp với từng nhu cầu sử dụng.

Xem thêm bài viết: Máy đo phóng xạ là gì

2. Tại sao cần mua máy đo phóng xạ?

Phóng xạ có thể trở thành mối nguy hiểm nếu không được kiểm soát đúng cách. Do đó, việc trang bị máy đo phóng xạ để theo dõi và kiểm tra mức độ phóng xạ là cực kỳ quan trọng. Không chỉ trong các lĩnh vực năng lượng hạt nhân hay công nghiệp thực phẩm, mà ngay cả trong đời sống hàng ngày như lò vi sóng, việc kiểm tra phóng xạ cũng cần được chú trọng. Máy đo phóng xạ không chỉ giúp phát hiện các bức xạ ion hóa nguy hiểm, mà còn nhận diện các dấu hiệu rò rỉ và nguy cơ nhiễm xạ. Đồng thời, thiết bị này còn hữu ích trong việc tìm kiếm khoáng sản phóng xạ, giám sát tại các nhà máy điện hạt nhân, tàu ngầm hạt nhân, và các bệnh viện chuyên điều trị bằng liệu pháp xạ trị.

3. Các tiêu chí quan trọng khi chọn máy đo phóng xạ

3.1 Loại phóng xạ cần đo

Mỗi máy đo phóng xạ có thể đo được một hoặc nhiều loại phóng xạ khác nhau như alpha, beta, gamma, hoặc neutron. Trước khi mua máy, cần xác định rõ nhu cầu đo loại phóng xạ nào để lựa chọn đúng thiết bị.Các tia phóng xạ có khả năng đân xuyên một số vật khác nhau. Tia β có thể đi xuyên qua giấy, tia γ đi xuyên qua giấy, da, nhựa, aluminium, wolfram,…

 

– Phóng xạ alpha: Hạt alpha là các hạt nhân heli (bao gồm 2 proton và 2 neutron) được phát ra từ những nguyên tố phóng xạ có số nguyên tử lớn như uranium, plutonium, radium. Chúng được gọi là hạt alpha vì đây là loại hạt phóng xạ đầu tiên được phát hiện.

Các nguyên tử có khối lượng lớn thường phân rã bằng cách phát ra các hạt alpha có năng lượng cao. Với kích thước lớn và điện tích dương, hạt alpha chỉ có thể xuyên qua bề mặt da ở độ sâu chưa tới 0,1mm. Điều này có nghĩa là ngay cả một lớp giấy mỏng cũng có thể chặn được hạt alpha. Tuy nhiên, nếu tiếp xúc lâu, giấy có thể bị hư hại do tác động liên tục của các hạt này. Dạng bức xạ có mức năng lượng thấp nhưng có thể gây tổn hại nghiêm trọng nếu tiếp xúc trực tiếp.

 

– Phóng xạ beta: Được phát ra từ các hạt beta, loại phóng xạ này có khả năng xuyên qua da nhưng không quá sâu.Tia phóng xạ beta trừ bao gồm các dòng hạt electron, chúng bị hút về phía bản dương khi đi qua điện trường và từ trường. Khi phóng xạ xảy ra, hạt nhân con sẽ di chuyển lên một ô so với hạt nhân mẹ trong bảng tuần hoàn. Ngược lại, tia phóng xạ beta cộng là dòng các hạt positron mang điện tích +e và có khối lượng tương đương với electron. Sau quá trình phóng xạ, hạt nhân con sẽ lùi lại một ô so với hạt nhân mẹ trên bảng tuần hoàn.

 

– Phóng xạ gamma: Là loại bức xạ nguy hiểm nhất, có khả năng xuyên qua nhiều vật liệu và gây tổn hại sâu trong cơ thể.

Tia gamma là các photon được phát ra từ hạt nhân nguyên tử. Khi một nguyên tử ở trạng thái kích thích, nó sẽ trở về trạng thái bình thường bằng cách phát ra tia gamma. Loại tia này tương tự như sóng ánh sáng và tia X, nhưng có tần số cao hơn rất nhiều, đồng nghĩa với việc mang nhiều năng lượng hơn.

Vì không mang điện tích, tia gamma có khả năng xuyên qua hầu hết các vật chất một cách dễ dàng. Để ngăn chặn tia gamma, vật liệu như chì là sự lựa chọn hiệu quả.

 

– Tia X: Tia X là dạng bức xạ điện từ có bước sóng ngắn, có khả năng xuyên qua các vật rắn như cơ thể con người. Khả năng xuyên thấu của tia X phụ thuộc vào mật độ vật chất: xương hấp thụ nhiều tia hơn và xuất hiện sáng trắng trên phim X-quang, trong khi mô mềm và không khí hấp thụ ít hơn, hiện ra dưới dạng màu xám hoặc đen. Tia X được sử dụng phổ biến trong y học để chẩn đoán và điều trị, tuy nhiên nó cũng có thể gây hại nếu tiếp xúc quá mức.

3.2 Độ nhạy và độ chính xác

Máy đo phóng xạ cần có độ nhạy cao để phát hiện được các mức độ phóng xạ thấp nhất, đồng thời phải đảm bảo độ chính xác trong quá trình đo lường. Độ nhạy phụ thuộc vào công nghệ cảm biến và khả năng đáp ứng nhanh của thiết bị.

3.3 Khoảng đo

Máy đo phóng xạ cần có dải đo rộng để có thể đo được các mức độ phóng xạ từ thấp đến cao. Đối với các ứng dụng khác nhau, như giám sát mức độ phóng xạ trong môi trường hay kiểm tra mức độ phóng xạ trong các quy trình công nghiệp, khoảng đo sẽ quyết định hiệu quả của máy đo.

3.4 Dễ sử dụng và giao diện người dùng

Đối với nhiều người, máy đo phóng xạ có thể là một thiết bị khá phức tạp. Do đó, việc lựa chọn thiết bị có giao diện đơn giản, dễ sử dụng, với các nút bấm rõ ràng và màn hình hiển thị thông số rõ ràng là một yếu tố quan trọng.

3.5 Kích thước và tính di động

Tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng, bạn có thể chọn máy đo phóng xạ có kích thước nhỏ gọn để dễ dàng mang theo hoặc các máy lớn hơn với nhiều tính năng nâng cao. Nếu cần di chuyển thường xuyên, máy có tính di động cao sẽ là lựa chọn tốt.

3.6 Tuổi thọ pin và khả năng vận hành liên tục

Máy đo phóng xạ cần có tuổi thọ pin dài để có thể sử dụng trong thời gian dài mà không phải thay pin thường xuyên. Điều này đặc biệt quan trọng trong các công việc đo lường kéo dài hoặc ở các vị trí khó tiếp cận.

3.7 Các chứng chỉ và tiêu chuẩn an toàn

Một máy đo phóng xạ tốt cần phải được chứng nhận theo các tiêu chuẩn an toàn quốc tế, như ISO, CE, hoặc các quy định về bức xạ của quốc gia. Điều này đảm bảo rằng thiết bị hoạt động an toàn và cung cấp các kết quả đo lường chính xác.